โรคเบาหวาน หรือ Diabetes mellitus เป็นโรคที่เป็นปัญหาของคนทั่วโลกไม่เว้นแม้แต่คนไทยอย่างเราๆ โดยโรคเรื้อรังชนิดนี้ เกิดจากความผิดปกติของระบบเผาผลาญ ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงเกินกว่าจะควบคุมได้ และส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ตามมา เช่น เนื้อเยื่อของอวัยวะต่างๆ อักเสบเสียหาย ปลายประสาทถูกทำลาย หรือเกิดแผลติดเชื้อรุนแรง ซึ่งเป็นอาการที่เจอได้บ่อยและอันตรายมาก การรักษาเบาหวานจึงค่อนข้างมีความซับซ้อนสูง เพราะนอกจากจะต้องควบคุมน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับปกติแล้ว ยังต้องคอยระวังหรือบำบัดภาวะอื่นๆ อย่างการรักษาแผลสด แผลกดทับ ในผู้ป่วยไม่ให้ลุกลามด้วย
บาดแผลเรื้อรังที่เป็นแล้วไม่ค่อยหายหรือหายช้ามาก เป็นอาการหนึ่งที่พบได้บ่อยๆ ในผู้ป่วยโรคเบาหวาน โดยเฉพาะในคนที่ควบคุมน้ำตาลในเลือดไม่ได้ หรือคนที่ป่วยเป็นเบาหวานมานานหลายปี และจุดที่พบแผลได้บ่อยที่สุดก็คือจุดศูนย์รวมปลายประสาท อย่างเท้า ฝ่าเท้า และนิ้วเท้านั่นเอง
สาเหตุที่ผู้ป่วยหลายคนเกิดแผลในลักษณะนี้ เนื่องจากระบบเผาผลาญที่ผิดปกติทำให้ไขมันที่ไม่ย่อยสลายไปจับตามหลอดเลือด หลอดเลือดจึงแข็งตัวและตีบตันลง ทำให้เลือดไม่สามารถไหลเวียนไปเลี้ยงเนื้อเยื่อได้เพียงพอ โดยเฉพาะในบริเวณปลายเท้า เมื่อเนื้อเยื่อดังกล่าวขาดออกซิเจน ก็จะส่งผลให้เกิดเนื้อเยื่อตายและกลายเป็นบาดแผลเรื้อรังตามมาได้
นอกจากนี้ ปลายประสาทของผู้ป่วยเบาหวานก็อาจถูกทำลายจนเสื่อมสภาพ ส่งผลให้ผู้ป่วยรับความรู้สึกได้น้อยลงหรือเกิดอาการชาตามปลายมือปลายเท้า พอมือและเท้าโดนขีดข่วน โดนของมีคมบาด หรือถูกอะไรทิ่มตำ ก็มักไม่รู้สึกเจ็บและปล่อยให้เป็นแผลเลือดไหลโดยที่ไม่รู้ตัว ทำให้บางครั้งพอมารู้อีกทีแผลก็ติดเชื้อลุกลามไปมากแล้ว และไม่สามารถรักษาให้หายได้ง่ายๆ ตามปกติ อีกทั้งในผู้ป่วยบางคน เส้นประสาทสั่งการก็อาจเกิดความเสียหายไปด้วย ทำให้เท้ามีการบิดงอผิดรูปอย่างควบคุมไม่ได้ บวกกับน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้นจากโรค ก็ยิ่งทำให้ผิวบริเวณเท้าถูกกดทับจนกลายเป็นแผลสดขึ้นมาได้เช่นกัน
คนที่มีโอกาสเกิดแผลเบาหวานอย่างที่ว่ามาได้ ก็คือผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานเรื้อรังมานานกว่า 5 ปีขึ้นไป ยิ่งเป็นเบาหวานนานโอกาสเกิดแผลก็จะยิ่งมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในคนที่ควบคุมน้ำตาลในเลือดไม่ค่อยได้ รวมทั้งมีปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น มีน้ำหนักตัวเกินเกณฑ์มาตรฐาน สูบบุหรี่เป็นประจำ มีอายุมาก หรือเป็นคนที่เคยเกิดแผลกดทับที่เท้า และเคยถูกตัดนิ้วเท้าเพราะเนื้อเยื่อตายมาก่อน
สาเหตุที่แผลเบาหวานอันตรายและน่ากลัวกว่าแผลสดทั่วๆ ไป เนื่องจากแผลลักษณะนี้มักจะเป็นแบบเรื้อรัง รักษายาก หรือบางครั้งก็รักษาไม่หาย เพราะหลอดเลือดที่แข็งและอุดตันไม่สามารถขนส่งออกซิเจนไปเลี้ยงเนื้อเยื่อได้อีก นอกจากนี้ แผลเบาหวานยังมีโอกาสลุกลามอย่างรวดเร็วจนมีขนาดใหญ่ขึ้นโดยที่เราไม่รู้ตัวด้วย ยิ่งถ้าไม่รีบหาทางรักษาหรือผู้ป่วยควบคุมน้ำตาลในเลือดไม่ได้ แผลก็ยิ่งเสี่ยงต่อการติดเชื้อ เกิดเนื้อเยื่อตายถาวร และมีโอกาสสูงมากที่จะต้องตัดนิ้วเท้าทิ้ง หรือแม้แต่ตัดทั้งขาออกไปเลยก็มี
การรักษาแผลสด แผลกดทับ ที่เป็นภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน จะต้องทำควบคู่ไปกับการควบคุมน้ำตาลในเลือด และการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมบางอย่าง เพื่อป้องกันไม่ให้แผลลุกลามหรือมีการติดเชื้อรุนแรงขึ้นอีก ก็ได้แก่
ทั้งนี้ ข้อสำคัญในการหลีกเลี่ยงแผลเบาหวาน คือต้องพยายามควบคุมน้ำตาลและอาการของโรคตามที่คุณหมอแนะนำ รวมทั้งหมั่นสังเกตว่าบริเวณขาและเท้ามีแผลหรือไม่ แนวทางการรักษาและป้องกันแผลเบาหวานที่ได้ผลดีโดยตัวยาทาแผลจากสมุนไพรก็สามารถทำให้แผลของคุณดีขึ้น ลดโอกาสการเกิดเนื้อตายได้ หากมีปัญหาสามารถปรึกษากับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ ทางเรามีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญคอยให้คำปรึกษา เพื่อให้การดูแลแผลเบาหวานเป็นไปได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมที่สุด
